ทับทิม มณีสีแดงสดสวยงาม เป็นแร่คอรันดัม หรือสมัยก่อนเรียกกันว่า กากากะรุน มีองค์ประกอบทางเคมีคือ Al2O3 มีธาตุโครเมียม(Cr) เป็นธาตุให้สีแดง ทับทิมขุดพบเจอได้ในหลายแห่ง เช่น เมียนมา เวียตนาม อินเดีย โมแซมบิค ไทย โดยประเทศไทยขุดพบเจอที่จังหวัด ตราด คำว่า “ทับทิม” น่าจะนำมาจากภาษาสันสกฤต ว่า ทาฑิม (ทา - ทิ - มะ) ที่แปลว่าต้นทับทิม จากนั้นจึงนำมาใช้เรียกพลอยเพราะลักษณะของพลอยที่มีสีแดงใส คล้ายเมล็ดทับทิม ส่วนคำว่า Ruby มาจากภาษาลาตินว่า Rubinus แปลว่าพลอยสีแดง จึงทำให้ในช่วงก่อนศตวรรษที่ 19 ที่ยังไม่มีการแยกแยะชนิดต่างๆของพลอยได้ดี ทำให้ ทับทิม โกเมน สปิเนล เรียกรวมกันว่า Ruby

ก้อนพลอยไพลิน

การทำเหมืองพลอยที่เมืองไพลิน ประเทศกัมพูชา

ไพลิน พลอยสีน้ำเงิน กับประกายอันน่าหลงใหล ไพลินเป็นแร่คอรันดัมเช่นเดียวกับทับทิม แต่มีธาตุ ไทเทเนียม(Ti) และเหล็ก(Fe) เป็นธาตุให้สีน้ำเงิน ชื่อไพลิน บางคนอาจเคยได้ยินชื่อนี้ ว่าเป็นชื่อเมือง เมืองหนึ่งในประเทศกัมพูชา มันมีอะไรเกี่ยวข้องกันหรือไหม มาหาคำตอบกัน!!! ย้อนกลับไปในอดีต มีเรื่องเล่ากันมาว่า มีนายพรานคนหนึ่ง ออกล่าสัตว์จนได้ไปถึงแถวๆลำธารแห่งหนึ่ง นายพรานคนนั้นได้เห็น นากอยู่ในลำธาร กำลังจะเข้าไปล่า แต่พอสังเกตุดูพบว่า นากตัวนั้นกำลังเล่น ก้อนบางอย่างสีน้ำเงินสด จึงแปลกใจว่าก้อนอะไร จึงไล่ตัวนากไป แล้วนำก้อนสีน้ำเงินนั้นขึ้นมาดู จึงพบว่า มีสีน้ำเงินที่สวยงาม จึงเก็บก้อนสีน้ำเงินนั้นมาขายยังเมืองจันทบุรี โดยบริเวณที่เจอก้อนดังกล่าว ถูกเรียกว่า ไปเลิน ในภาษากัมพูชา ไป แปลว่า ตัวนาก เลินแปลว่า เล่น จากนั้นคำว่า ไปเลิน ก็มีการเพี้ยนเสียงเป็นคำว่า ไพลิน หากใครมีโอกาสได้ไปยังเมืองไพลิน (สามารถเดินทางไปได้ที่ด่านผักกาด จังหวัดจันทบุรี) มีภูเขาลูกหนึ่งชื่อว่า พนมหยาด หรือ เขายายหยาด ด้านบนเขามีวัดพนมหยาด และรูปปั้นตัวนากเล่นพลอยอยู่ให้ได้ชม